
تب گرایش به علوم تجربی در جان آموزش عالی؛ فرهنگ غلط جامعه یا سراب کسب درآمد
جبر فرهنگی جامعه، اشتغال بهتر، درآمدزا بودن یا منزلت اجتماعی برخی رشتههای آموزشی سبب ادامه تحصیل بدون علاقه بسیاری از دانشآموزان و دانشجویان در برخی رشتهها و افزایش صندلیهای خالی در رشتههای دیگر شده که این مسأله بزرگترین خطر برای کشور به شمار میآید.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بهارستانه به نقل از خبرگزاری فارس، «۶۳ درصد داوطلبان کنکور سراسری از گروه علوم تجربی هستند»، این جمله تیتر خبر رسانهها پیش از برگزاری کنکور ۹۷ بود که نظر بسیاری از کارشناسان را به خود معطوف کرد.
این آمار به حدی تعجب برانگیز بود که حتی مقام معظم رهبری نیز نسبت به آن واکنش نشان دادند.
مقام معظم رهبری در دیدار با جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاهها در روز ۲۰ خردادماه امسال این آمار را وضعیتی خطرناک برای کشور برشمردند و فرمودند: «آماری که به من دادهاند نشان میدهد که مثلاً حدود پنجاه درصد داوطلبان کنکور رشته ریاضی که رشته بسیار مهمی است، کاهش پیدا کرده؛ این برای آینده کشور خطرناک است؛ ما این رشتههای مهمّ علوم پایه را -بخصوص مثل ریاضی را یا فیزیک را- برای آینده لازم داریم؛ اگر چنانچه داوطلبانِ اینها کم باشند و هجوم بشود به رشتههای درآمدزا که حالا یک پولی و شغلی بلافاصله در اختیار انسان میگذارد، این [موجب] مشکل است. عوارضِ این عدم توازن را بایستی دستگاههای دانشگاهی حتماً جبران کنند و درست کنند.»
آمار به این صورت است که از یک میلیون و ۱۱ هزار و ۸۲۵ نفر شرکت کننده در کنکور سراسری، ۱۴۴ هزار و ۵۵۰ نفر داوطلبان گروه ریاضی و فنی، ۶۴۲ هزار و ۴۵۱ نفر داوطلبان گروه تجربی، ۲۰۵ هزار و ۲۶ نفر داوطلبان گروه انسانی، ۱۲ هزار و۲۶ نفر داوطلبان گروه هنر و ۷ هزار و ۵۳۸ نفر داوطلبان گروه زبانهای خارجی هستند یعنی بیش از ۶۰ درصد داوطلبان در گروه علوم تجربی آزمون دادهاند.
* دغدغه مسؤولان برای حل معضل عدم توازن تعداد داوطلبان رشتههای مختلف
این مسأله به حدی در وضعیت آموزش عالی اثرگذار است که در جلسه ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور نیز مورد بررسی قرار گرفته و اعضای این ستاد موضوع هدایت تحصیلی را مورد بررسی قرار دادند تا بتوانند اقدامات اجرایی را برای حل این مشکل آغاز کنند.
منصور کبگانیان دبیر ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور با اعلام این خبر میگوید: ما احساس میکنیم هدایت تحصیلی موجود به صورتی که لازم است انجام نمیشود، از وزارت آموزش و پرورش خواستیم که پیشنهادات را بیاورند ولی باید در جلسه ستاد راهبری نقشه جامع علمی تصویب شود. هدایت تحصیلی به معنای اجبار نیست بلکه آگاه کردن دانش آموزان به آینده شغلی و رشتههای مربوطه است.
مجتبی شریعتینیاسر معاون آموزشی وزیر علوم هم از بررسی مشترک این موضوع بین وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش خبر میدهد و میگوید: گرایش دانشآموزان به رشته تجربی و تعداد زیاد داوطلبان گروه علوم تجربی در کنکور نسبت به چهار گروه آموزشی دیگر یک موضوع مشترک بین وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش است که به طور مشترک در حال بررسی آن هستیم به طوریکه با مسؤولان وزارت آموزش و پرورش صحبت کردهایم تا با همکاری یکدیگر راهکاری برای گذر از این مشکل بیابیم.
* گلایه جوانان از فرهنگ جامعه و اجبار به انتخاب رشتههای غیر دلخواه
داوطلبان کنکور و دانشآموزان دبیرستانی نیز از این وضعیت دل خوشی ندارند. بسیاری از آنها فرهنگ جامعه را سبب اجبارشان برای انتخاب رشته میدانند و معتقدند گاهی به دلیل حرفهای این و آن رشتهای را انتخاب میکنند که نه آن را دوست دارند و نه استعدادی در آن رشته دارند.
یکی از این داوطلبان در پاسخ به این سوال که چرا رشته تجربی را انتخاب میکنند، گفت: این مسأله در جامعه و خانوادهها جا افتاده که افراد باهوش و دانشآموزان خوب، رشته تجربی را انتخاب میکنند و اینکه در رشته دیگری تحصیل کنیم برایمان به یک تابو تبدیل شده است حتی اگر علاقه و استعدادمان در رشته دیگری باشد.
یکی از دانشجویان رشته حقوق نیز میگوید: در همه جای دنیا رشتههای علوم انسانی اهمیت بیشتری دارد زیرا با فرهنگ هر کشور در ارتباط است ولی در کشور ما اینگونه مطرح میشود که تنبلها به رشتههای انسانی میروند، در حالیکه این تصور اشتباه است، حالا که ما این همه مهندس داریم به کجا رسیدیم و چقدر پیشرفت کردهایم؟
او معتقد است که واقعا رشته حقوق را دوست داشته و با اینکه نمره کافی برای انتخاب رشتههای دیگر را هم داشته ولی علوم انسانی را انتخاب کرده است.
یکی از دانشآموزان دبیرستانی نیز میگوید: واقعا به تحصیل در رشتههای هنری علاقه داشتم ولی حالا در رشته ریاضی تحصیل میکنم زیرا نمیخواستم اطرافیان فکر کنند که دانشآموز ضعیفی بودم.
یک دانشجوی رشته ارتباطات نیز میگوید: وقتی رشته علوم انسانی را در دبیرستان انتخاب کردم عمویم حسابی سرزنشم کرد و حرفهای بسیاری شنیدم ولی سعی کردم حرفها را نادیده بگیرم اما شاید افراد دیگر نتوانند در برابر حرفها و سرزنشها مقاومت کنند و به همین دلیل به رشته دیگری که آن را دوست ندارند، بروند.
* دلایل گرایش داوطلبان به علوم پایه از دیدگاه کارشناسان
این مسأله به حدی خطرناک شده که کارشناسان حوزه آموزش عالی نیز در این زمینه دغدغه مند هستند و ابراز نگرانی میکنند.
حجتالاسلام احمد حسین شریفی استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با ذکر چند دلیل برای گرایش داوطلبان به علوم تجربی، میگوید: اشتغال بهتر و درآمدزا بودن این رشتهها و منزلت اجتماعی از دلایل گرایش داوطلبان به رشتههای پزشکی و علوم تجربی است چرا که منزلت اجتماعی که یک پزشک دارد محقق جامعهشناسی یا علوم تربیتی ندارد.
به اعتقاد وی، دلیل دیگر هم این است که مسئولیتها بیشتر برعهده علوم تجربیها است. در میان ۱۴-۱۳ وزیر علومی که تاکنون داشتهایم تنها یک وزیر، تحصیلکرده رشته علوم انسانی بوده است بنابراین میتوان گفت نوع مدیریت و نوع واگذاری مسئولیتها به عالمان علوم اجتماعی نیز در گرایش داوطلبان تاثیر دارد.
شریفی معتقد است که اگر دانشجوی ما و جامعه ما حلاوت نظریههای علوم انسانی را بچشد حتما به سمت علوم انسانی گرایش پیدا میکند.
امیررضا شاهانی رئیس مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد نیز به شیوه آموزشی انتقاد جدی دارد و میگوید: داوطلبان باید رشته دانشگاهی خود را بر اساس علاقه انتخاب کنند؛ نه جبر جامعه.
وی عنوان میکند: مقام معظم رهبری امسال درباره رشتههای علوم پایه بسیار تأکید کردند در حالی که در حال حاضر اقبال بیشتر به این رشتهها نیست و داوطلبان علوم تجربی بیشتر هستند، من برای رشتههای مهندسی احساس خطر میکنم چرا که از یک میلیون نفر ۶۵۰ هزار نفر رشته تجربی را انتخاب کردند که این فاجعه است، باید هدایت تحصیلی صورت گیرد چرا همه میخواهند پزشکی قبول شوند. این کار اصلاً منطقی نیست.
به گزارش فارس، کارشناسان آموزشی معتقدند که باید دانشآموزان را به سمت رشتههای مهندسی و علوم پایه نیز سوق داد، دانشآموزان رشتههای دانشگاهی را نمیشناسند و اهمیت آنها را نمیدانند و حتی بر مبنای علاقه ادامه تحصیل نمیدهد، فشار خانوادهها و فرهنگ جامعه سبب شده تا به سمت رشتههای پزشکی بروند، حتی رتبههای خوب ما پس از ورود به دانشگاه تغییر رشته میدهند و این به آن معناست که دانشآموزان بر اساس علاقه رشته خود را انتخاب نمیکنند.
انتهای پیام/